Wat is ultrabewerkt voedsel?

Ultrabewerkte voeding bestaat uit producten die sterk industrieel zijn bewerkt. Ze bevatten vaak weinig tot geen herkenbare ingrediënten zoals groenten, fruit of volkoren granen, maar wel veel toegevoegde suikers, vetten, zout en kunstmatige stoffen zoals kleurstoffen en conserveringsmiddelen. Voorbeelden zijn frisdrank, chips, kant-en-klaarmaaltijden, zoete ontbijtgranen en sommige vleesvervangers.

Deze producten zijn doorgaans makkelijk verkrijgbaar, lang houdbaar en aantrekkelijk verpakt. Maar uit steeds meer onderzoek blijkt dat het regelmatig eten van ultrabewerkte voeding negatieve gevolgen kan hebben voor onze gezondheid.

Wat zegt de wetenschap?

Uit een grootschalige studie, gepubliceerd in PLOS Medicine, blijkt dat mensen die veel ultrabewerkte voeding eten een aanzienlijk hoger risico lopen op hart- en vaatziekten, diabetes type 2, angststoornissen, depressie en vroegtijdig overlijden. De onderzoekers gebruikten data van meer dan 266.000 mensen in het Verenigd Koninkrijk, gevolgd over een periode van bijna 12 jaar.

Het risico op gezondheidsproblemen nam toe naarmate het aandeel ultrabewerkte voeding in het dieet groter werd. Vooral het vervangen van deze producten door minder bewerkte, voedzame alternatieven bleek gunstig: het risico op sterfte daalde tot 13% wanneer mensen slechts 10% van hun inname aan ultrabewerkt voedsel vervingen door onbewerkte of minimaal bewerkte voeding.

Nieuwe methode

Tot voor kort werd consumptie van ultrabewerkte voeding vooral gemeten via vragenlijsten, die vatbaar zijn voor fouten en subjectieve invulling. Een groep wetenschappers ontwikkelde onlangs een objectievere methode: via bloed- en urineanalyses kunnen ze chemische sporen van bewerkte voeding terugvinden. Deze aanpak maakt het mogelijk om betrouwbaarder in kaart te brengen hoeveel ultrabewerkte voeding mensen écht eten, en wat de gezondheidseffecten zijn.

Waar moet je zelf aan denken

Hoewel het lastig kan zijn om ultrabewerkte voeding helemaal te vermijden, kun je wel bewustere keuzes maken:

  • Kies vaker voor onbewerkte of minimaal bewerkte producten zoals groenten, fruit, peulvruchten, volkoren producten, noten en eieren.

  • Lees de ingrediëntenlijst op verpakkingen. Hoe langer en complexer de lijst, hoe groter de kans dat het om ultrabewerkt voedsel gaat.

  • Kook zo veel mogelijk zelf. Met verse ingrediënten houd je controle over wat je binnenkrijgt.

  • Beperk producten die veel suiker, zout of verzadigd vet bevatten.

Gezonde keuze voor voedzame alternatieven

De inzichten uit recent onderzoek onderstrepen wat voedingsdeskundigen al langer zeggen: een gezond voedingspatroon bestaat vooral uit verse, natuurlijke producten. Door bewust om te gaan met bewerkte voeding, kun je de kans op chronische ziekten aanzienlijk verlagen.

Wil je hulp bij het maken van gezondere keuzes of inspiratie voor voedzame alternatieven? Neem contact op met ons team – we denken graag met je mee.